Na lipcowej liście leków refundowanych znajdzie się 18 terapii onkologicznych - w tym 7 w chorobach rzadkich - oraz 23 terapie nieonkologiczne - 5 w chorobach rzadkich. Trzecia w tym roku lista będzie obowiązywać od 1 lipca 2025 r.

– To najszersza lista od wielu lat. Od 2022 r. jest znaczny wzrost refundowanych leków. Staramy się utrzymać wysoki poziom. W tej chwili, przy trzeciej tegorocznej liście, mamy już 101 cząsteczkowskazań – 41 z nich to wskazania onkologiczne i 60 nieonkologicznych – powiedział wiceminister zdrowia Marek Kos. – Ważną pozycją na liście leków refundowanych, mocno oczekiwaną szczególnie przez pacjentki z rakiem piersi, jest lek Enhertu. Rozszerzyliśmy wskazanie do stosowania tego leku dla osób z nieoperacyjnym lub przerzutowym rakiem piersi z niską ekspresją HER2, po niepowodzeniu wcześniejszego leczenia przeciwnowotworowego – dodał.

Wiele problemów zdrowotnych, zwłaszcza u osób starszych, jest wynikiem niewłaściwego stosowania leków. Niezależnie od tego, czy chodzi o zaniedbanie terapii, czy jej nieświadome odstawianie, skutki mogą okazać się poważne – od bólu zębów, aż po powikłania zagrażające życiu. Wiele osób nie zdaje sobie z tego sprawy, dlatego portal DOZ.pl rozpoczął kampanię „DOZkonała Lekcja Zdrowia”. Jak podkreśla dr n. farm. Adrian Bryła, farmaceuta kliniczny, problemem jest nie tylko niewłaściwe stosowanie leków, ale także brak wiedzy i świadomości wśród pacjentów. Wielu pacjentów nie realizuje zaleceń lekarza, pomija dawkowanie, opóźnia rozpoczęcie terapii lub kończy ją przed czasem, wierząc, że już „jest lepiej”. Taka postawa nie tylko obniża skuteczność leczenia, ale także może prowadzić do poważnych konsekwencji zdrowotnych.

WHO szacuje, że rocznie z powodu nieprzestrzegania zaleceń umiera ok. 200 tys. pacjentów, a koszty tej sytuacji sięgają nawet 125 mld euro, z tego aż 6 mld zł w Polsce. Według badań Polsenior 2 polski senior przyjmuje średnio około 5 leków dostępnych na receptę, a blisko 40% z nich sięga dodatkowo po suplementy diety, które mają uzupełniać niezbilansowaną dietę. Niestety, taka wielolekowa terapia często prowadzi do interakcji, które mogą powodować poważne skutki uboczne, w tym objawiać się bólami zębów.

Stowarzyszenie Edukacji Diabetologicznej (SED) złożyło w Ministerstwie Zdrowia projekt inicjatywy pod nazwą Centrum Edukacji Diabetologicznej®. Jej celem jest przeprowadzenie pogłębionego badania na grupie tysiąca pacjentów w stanie przedcukrzycowym i opracowanie na podstawie jego wyników założeń do narodowego programu edukacyjnego poświęconego tej chorobie. O złożeniu projektu w Ministerstwie Zdrowia poinformowała, w przeddzień zaplanowanego na piątek 6 czerwca V Kongresu Edukacji Diabetologicznej, prezes SED, dr Beata Stepanow. Podczas konferencji Podkreśliła, że neuropatię mają już osoby w stanie przedcukrzycowym, a zbyt późne leczenie neuropatii u osób w stanie przedcukrzycowym przyczynia się do wysokiej liczby amputacji kończyn dolnych z powodu stopy cukrzycowej w Polsce, jednej z najwyższych w Europie.

Dzięki decyzjom samodzielnie podejmowanym przez pacjentóww Europie udaje się uniknąć rocznie  nawet 120 mln konsultacji lekarskich. Zdaniem ekspertów potrzebne są zmiany prawne, które ułatwiłyby rozwój sektorów kluczowych dla samoleczenia – zwłaszcza produkcji leków bez recepty i inteligentnych rozwiązań wspierających zdrowie. Okazją do tego może być trwająca rewizja unijnego prawa farmaceutycznego. Z raportu opublikowanego przez Global Self-Care Organization wynika, że oszczędności wynikające z samoleczenia w regionie Europy i Azji Środkowej sięgają ponad 46 mld dolarów. Ograniczenie liczby niepotrzebnych wizyt lekarskich o 10–25% mogłoby przynieść dodatkowe 17 mld euro oszczędności. Drobne dolegliwości to m.in. przeziębienie, ból głowy czy niestrawność. Pacjenci zwykle zajmują się nimi samodzielnie, bez wizyty u lekarza, korzystając z leków bez recepty, suplementów diety czy wyrobów medycznych.

Immunoterapia alergenowa, polegająca na 3–5-letnim podawaniu preparatu zawierającego alergeny, jest jedyną uznaną i skuteczną metodą leczenia przyczynowego alergii. W Polsce refundowane są głównie immunoterapie podawane podskórnie, jednak w ostatnich latach coraz popularniejsza staje się postać podjęzykowa. Doustna forma jest refundowana tylko u dzieci i młodzieży w wieku 12–18 lat oraz dla dorosłych w odczulaniu na roztocza kurzu domowego. Alergolodzy i organizacje pacjenckie apelują o rozszerzenie wskazań o inne alergeny wiatropylne i refundację preparatów od 6. r.ż.

Iniekcje są dla wielu młodych pacjentów doświadczeniem bardzo nieprzyjemnym. Ich podawanie należy kontynuować w odstępach czterotygodniowych, więc jest to również trudne organizacyjnie dla aktywnych zawodowo rodziców, ponieważ na podanie preparatu trzeba się zgłosić do ośrodka, a to zwykle wiąże się z potrzebą wykorzystania urlopu.

W obliczu dynamicznych zmian w systemie ochrony zdrowia rola farmaceutów w działaniach na rzecz szczepień nabiera kluczowego znaczenia. Apteki stają się naturalnym miejscem realizacji strategii immunizacji społeczeństwa. Szczepienia w aptekach odgrywają kluczową rolę w systemie szczepień, przynosząc korzyści zarówno pacjentom, jak i całemu społeczeństwu. Eksperci Ogólnopolskiego Programu Zwalczania Chorób Infekcyjnych wraz z Naczelną Izbą Aptekarską podkreślają istotę dalszego rozszerzania uprawnień i roli farmaceutów. Na potrzeby środowiska farmaceutów opracowano nowy dokument „Rola farmaceuty w immunizacji osób dorosłych” – jako stanowisko ekspertów w sprawie szczepień zalecanych w aptekach.

– Na przestrzeni ostatnich miesięcy Ministerstwo Zdrowia wprowadziło ważne nowelizacje, dzięki którym farmaceuci uzyskali m. n. możliwość wystawiania refundowanej recepty farmaceutycznej na produkty immunologiczne z wykazu szczepień zalecanych. Działania te dowodzą rosnącemu uznaniu dla farmaceutów jako istotnego ogniwa opieki zdrowotnej – zaznacza dr n. farm. Mikołaj Konstanty, wiceprezes Naczelnej Rady Aptekarskiej.

Firma Novo Nordisk zaprezentowała  podczas Europejskiego Kongresu Otyłości (13 maja) dane wykazujące, że w ciągu 3 pierwszych miesięcy od podjęcia leczenia semaglutyd w dawce docelowej 2,4 mg zmniejszył  o 37% ryzyko poważnych zdarzeń sercowo-naczyniowych (MACE) u dorosłych pacjentów z nadwagą lub otyłością i współistniejącymi chorobami sercowo-naczyniowymi w porównaniu do placebo.

W ciągu pierwszych 6 miesięcy leczenia semaglutydem w dawce 2,4 mg ryzyko zgonu z przyczyn kardiologicznych zmniejszyło się o 50%, a ryzyko hospitalizacji lub konieczności udzielenia nagłej pomocy z powodu niewydolności serca, a także śmierci z przyczyn kardiologicznych zmniejszyło się o 59%.

Oprócz skutecznej i trwałej redukcji masy ciała, jaką osiagnęli pacjenci z otyłością i chorobami sercowo-naczyniowymi stosującymi semaglutyd w dawce 2,4 mg w badaniu SELECT, nowa analiza danych z tego badania wykazała efekt protekcyjny przed ciężkimi zdarzeniami sercowo-naczyniowymi już na wczesnym etapie redukcji masy ciała (< 5%, które uważa się za istotne klinicznie), co wskazuje, że ochrona przed zdarzeniami sercowo-naczyniowymi wynikająca ze stosowania semaglutydu 2,4 mg nie jest związana wyłącznie z redukcją masy ciała.

Alergie wynikają z nadmiernej odpowiedzi układu odpornościowego występującej po kontakcie z obcymi antygenami – alergenami. Do najczęściej występujących schorzeń alergicznych należy alergiczny nieżyt nosa oraz pokrzywka. Do głównych grup leków stosowanych w przypadku alergicznego nieżytu nosa zalicza się: leki przeciwhistaminowe, glikokortykosteroidy, leki przeciwleukotrienowe, kromony oraz leki obkurczające naczynia błony śluzowej. Jednym z leków przeciwhistaminowych nowej generacji, stosowanych ogólnoustrojowo, jest bilastyna. To długo działający, selektywny antagonista receptorów histaminowych H₁. Dzięki dużej selektywności zastosowanie bilastyny nie prowadzi do występowania działań niepożądanych pojawiających się w przypadku wykorzystania starszych leków przeciwhistaminowych. W przypadku osób dorosłych i dzieci w wieku > 12 lat zalecane jest przyjmowanie 20 mg bilastyny/dobę. Nie ma konieczności modyfikacji dawkowania leku u starszych pacjentów i w przypadku, gdy stwierdza się zaburzenia czynności nerek albo wątroby. U dzieci w wieku 6–11 lat podaje się mniejszą dawkę bilastyny: 10 mg leku/dobę.

W poprzednim numerze „Leku w Polsce” (nr03/2025) wyjaśniałam, skąd się wzięły łacińskie nazwy lues i syphilis. Kontynuując temat, opiszę etymologię nazw polskich określających wiadomą chorobę.

Zanim do nich przejdę, jeszcze kilka słów o terminie syphilis. Wiemy już, co opisywałam w poprzednim numerze, że nazwę stworzył włoski poeta Girolamo Fracastoro w swoim poemacie Syphilis sive morbus Galicus – „Syfilis albo choroba galijska” i wzięła się ona od imienia Syphilus, które nosił pewien pasterz. Skąd jednak takie imię i co ono oznacza? Teorii na ten temat jest kilka: 1. od wyrazu sysphilos – „przyjaciel świń”, gr. σῦς [sys] – „świnia” i φίλος [philos] – „przyjaciel, miłośnik”; 2. od wyrazu symphilos – „kochający wzajemnie”, od gr. συμφιλέω [symphileo] – „wzajemnie kochać”; 3. od imienia Sypilus – według mitologii imię syna Niobe, która została ukarana przez bogów śmiercią swoich wszystkich dzieci; 4. połączenie słów Sypilus + Phyllis, gdzie Phyllis to mitologiczne imię  królewny trackiej, która z żalu za ukochanym zamieniła się w drzewo migdałowe, a jego kształt przypomina ludzi chorujących na kiłę.