Wczesna borelioza – pośrednie metody serologiczne, objawy, badania diagnostyczne pierwszego wyboru, testy point of care

2018-06-05 Artykuły

Wczesna borelioza – pośrednie metody serologiczne, objawy, badania diagnostyczne pierwszego wyboru, testy point of care

Kleszcz pospolity uważany jest za najważniejszy wektor patogenów chorób transmisyjnych w Polsce. Borelioza z Lyme wywoływana przez krętki należące do gatunku Borrelia burgdorferi sensu lato, jest obecnie najbardziej rozpowszechnioną chorobą odkleszczową. Powszechna ekspozycja na kleszcze oraz fakt, że obszar całego kraju jest uznany za rejon endemiczny dla boreliozy, powoduje stały wzrost zachorowań. Podstawą rozpoznania boreliozy u pacjenta jest manifestacja objawów klinicznych. We wczesnej zlokalizowanej fazie infekcji może pojawić się zmiana skórna w postaci rumienia wędrującego, który jest objawem patognomicznym dla boreliozy. Objawy wczesnej rozsianej boreliozy są uzależnione od lokalizacji narządowej krętków. Badania diagnostyczne z wyboru obejmują dwuetapowy protokół diagnostyczny – przesiewowy test ELISA oraz test potwierdzenia Western Blot. Wykrycie swoistych przeciwciał przeciwko Borrelia we krwi pacjenta ułatwia lekarzowi postawienie odpowiedniej diagnozy. Markerem wczesnej odpowiedzi immunologicznej na zakażenie są przeciwciała IgM przeciwko Borrelia, które można również wykryć za pomocą testów point of care. Łatwo dostępne, szybkie testy diagnostyczne stanowią element samokontroli i zwiększają prawdopodobieństwo wykrycia wczesnej fazy boreliozy.

Kleszcz pospolity (Ixodes ricinus) jest uważany za najważniejszy wektor patogenów chorób transmisyjnych w Polsce. Obecnie najbardziej rozpowszechnioną chorobą odkleszczową (TBD, tick-borne diseases) jest borelioza z Lyme. Za rejon endemiczny dla boreliozy uznawany jest cały obszar Polski. Obecności kleszczy można spodziewać się wszędzie tam, gdzie są odpowiednie warunki bytowania: ściółka w lasach liściastych, krzaki przy ścieżkach, po których poruszają się zwierzęta, trawa na łące, w parku miejskim, skwerku czy przydomowym ogródku. Kleszcze wykazują aktywność od wczesnej wiosny do jesieni, z dwoma szczytami aktywności przypadającymi na kwiecień i maj oraz przełom października i listopada. Większość rozpoznań klinicznych boreliozy z Lyme odnotowuje się w czerwcu oraz lipcu, a zapadalność na tę chorobę nie zależy od wieku ani płci. Za transmisję zakażenia na człowieka odpowiedzialne są najczęściej młode osobniki kleszczy, zwane nimfami. Ryzyko transmisji boreliozy po ukąszeniu przez kleszcza, którego przewód pokarmowy jest skolonizowany przez krętki Borrelia wynosi 2-5%.