12 października w Polsce obchodzimy Światowy Dzień Wzroku. Najczęstszą przyczyną utraty wzroku jest jaskra. Według danych Polskiego Związku Niewidomych, aż 20% osób niewidomych w Polsce straciło wzrok w wyniku jaskry. Problem jaskry może dotyczyć nawet 800 tys. osób. Szacuje się, że tylko połowa z nich została zdiagnozowana. Powodem jest niska świadomość społeczna, bezobjawowy przebieg choroby, jak również utrudniony dostęp do lekarza okulisty. Ci, którzy zdecydują się na przeprowadzenie profilaktycznych badań okulistycznych, bardzo często z nich rezygnują ze względu na konieczność uzyskania skierowania od lekarza podstawowej opieki zdrowotnej i długi czas oczekiwania na wizytę okulistyczną. Z reguły jaskra wykrywana jest przypadkowo podczas rutynowej wizyty u lekarza lub w momencie pojawienia się widocznych i nieodwracalnych ubytków nerwu wzrokowego. Niestety, wówczas może być za późno na uratowanie wzroku.

"Aż 70% przypadków jaskry wykrywanych jest w jej zaawansowanym stadium, kiedy na uratowanie wzroku jest już za późno. Tych przypadków ślepoty możemy uniknąć, jeśli wcześnie zdiagnozujemy chorobę i wdrożymy specjalistyczne leczenie. Pamiętajmy, że uszkodzonych przez jaskrę zmian nie możemy cofnąć – apeluje prof. dr hab. n. med. Iwona Grabska-Liberek, Prezes Polskiego Towarzystwa Okulistycznego.

Na jaskrę może zachorować każdy, bez względu na wiek. Do czynników ryzyka zachorowania na jaskrę należą m.in.: podwyższony poziom ciśnienia wewnątrzgałkowego w oku, krótkowzroczność, zaburzenia gospodarki tłuszczowej, czy rodzinne występowanie jaskry (I stopień pokrewieństwa – rodzice, rodzeństwo), ale także niskie ciśnienie tętnicze, migreny, cukrzyca i wiek.

Diagnoza zaawansowanej jaskry i perspektywa trwałej utraty wzroku to nie tylko tragedia osobista, ale również problem społeczny. Oznacza wyłączenie z życia publicznego, zawodowego, niezdolność do wykonywania ról społecznych. Degradacja wzroku związana z jaskrą uniemożliwia normalne funkcjonowanie, może prowadzić do depresji, poczucia odosobnienia, wymusza na bliskich całodobową opiekę i nieustającą kontrolę. Chorzy są zmuszeni do korzystania ze wsparcia państwa, co powoduje ekonomiczne obciążenie dla gospodarki kraju. Zdaniem Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) aż 85% przypadków uszkodzenia nerwu wzrokowego spowodowanego jaskrą można uniknąć poprzez wdrożenie kompleksowych programów diagnostycznych.

"Kluczową rolę we wczesnej diagnostyce mogą odegrać lokalne samorządy, które zaangażują się w realizację programów wczesnego wykrywania jaskry i przeprowadzą kompleksowe kampanie edukacyjne, zachęcające mieszkańców do badań w tym kierunku, tak jak zrobiło to Starostwo Powiatowe w Piasecznie. Ułatwienie dostępu pacjentom do lekarzy okulistów, zwłaszcza tym aktywnym zawodowo, w znacznym stopniu przyspieszy proces diagnostyki jaskry i w efekcie pozwoli uniknąć jej późnych tragicznych następstw" – podkreśla prof. dr hab. n. med. Iwona Grabska-Liberek.

Kampania „Jaskra nie boli – kradnie wzrok” 

Została zainicjowana przez Stowarzyszenie Chorych na Jaskrę w celu zmotywowania Polaków do wykonywania badań diagnostycznych. Partnerem akcji jest Polskie Towarzystwo Okulistyczne, Sekcja Jaskry Polskiego Towarzystwa Okulistycznego, Polski Związek Niewidomych oraz Stowarzyszenie Zdrowych Miast Polskich. W ramach kampanii prowadzone są działania edukacyjne na temat choroby. Kampania rozpoczęła się w 2015 r.